Quách

Quách (cây)

Limonia acidissima
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Plantae
(không phân hạng)	Angiospermae
(không phân hạng)	Eudicots
Bộ (ordo)	Sapindales
Họ (familia)	Rutaceae
Tông (tribus)	Citreae
Chi (genus)	Limonia L.
Loài (species)	L. acidissima
Danh pháp hai phần
Limonia acidissima L.

Limonia acidissima là một loài thực vật có hoa trong họ Cửu lý hương. Loài này được (Roxb.) M. Roem. mô tả khoa học đầu tiên năm 1846.[1][2] Đây là loài duy nhất trong chi đơn loài Limonia.
Mục lục
  [ẩn] 

• 1Phân bố
• 2Mô tả
• 3Sử dụng
• 4Dinh dưỡng
• 5Chú ý
• 6Hình ảnh
• 7Chú thích
• 8Liên kết ngoài

Phân bố

Loài này là bản địa của vùng sinh thái Indomalaya phân bố ở Bangladesh, Ấn Độ, Pakistan, Sri Lanka, và Đông Dương về phía đông đến Java và vùng Malesia. Ở Việt Nam loài này phổ biến ở Trà Vinh.[3]

Mô tả

Quách là loại cây cao khoảng 7-8m, lá nhỏ và thân giống như cây cần thăng, trồng khoảng 7 năm thì cho trái. Lá dài 25-35mm và rộng 10-20mm. Trái có đường kính 5–9 cm, cơm có vị chua ngọt. Khi chính Quách tự rụng, do có vỏ cứng nên nó khó đập vỡ khi rụng. Quách có hình cầu, màu xám loang lổ kiểu hạt li ti nhìn giống trái dây cám, phần thịt bên trong có nhiều sợi cứng và các hạt bám trên đó.[4] Khi trái chưa chính phần thịt có màu trắng, khi chính phần thịt chuyển sang màu nâu sậm đến đen. Nếu để quá chính sẽ bị lên men như mật.

Sử dụng

Trái quách làm thức uống giải khát, theo y học dân gian trái quách còn xanh xắt mỏng phơi khô dùng để chữa trị tiêu chảy, trái chín chống táo bón, giúp điều hòa tiêu hóa.[3] Trái quách chín có thể dầm nước đá đường và để ngâm rượu. Loại dầm đá đường có tác dụng giải nhiệt.[5]

Dinh dưỡng

100 gram trái chứa 31 g cacbohydrat và 2g protein, tương đương gần 140 calory. Trái chính chứa nhiều beta-carotene, một chất tiền Vitamin A; nó cũng chứa một lượng nhất định vitamin B thiamine và riboflavin, và một ít vitamin C.[6]

Chú ý

Ăn quá nhiều có thể dẫn đến táo bón, đầy hơi và các vấn đề về tiêu hóa khác.
Những người có vấn đề về tuyến giáp, phụ nữ có thai và cho con bú nên hạn chết ăn.

Hình ảnh

•  

• 

Trái quách càng ăn càng ghiền

(iHay) Bề ngoài xấu xí nhưng đã từng một lần nếm qua trái quách (hay còn gọi là gáo) chắc chắn, bạn khó thể nào quên.

>> Nổ' như lươn 

Trái quách càng chín sẽ càng thơm và ruột sẽ càng sẫm màu

Tôi tình cờ biết trái quách vào dịp về Trà Vinh dự đám cưới một người bạn. So với những loại trái cây khác của xứ miệt vườn thì trái quách không có ngoại hình “đẹp”, nhưng lại có mùi hương đặc trưng. Những đặc tính của trái quách giống như quả sầu riêng. Cả hai loại trái cây này đều có ngoại hình xấu xí, mùi hương đặc biệt. Trái quách khi chín cũng rụng vào ban đêm giống y như quả sầu riêng. Mùi hương của trái quách không phải ai cũng thích ngửi nhưng khi đã “chịu” mùi thì sẽ “ghiền” quách hồi nào không hay.
Trái quách vừa rụng xuống, tuy đã có thể ăn ngay nhưng nếu "ráng nhịn" thêm vài ngày nữa để phần vỏ mốc trắng thì ruột của quách mới ngon. Khi ấy ruột quách có màu tím sẫm, hột quách nhỏ li ti màu trắng. Trái quách càng chín, hương sẽ rất thơm và ruột sẽ càng sẫm màu.

Chỉ cần một muỗng quách nhỏ cũng đủ để "đánh thức" mọi giác quan.

Quách ăn ngon nhất là khi dầm chung với đường và nước đá. Thịt quách ngọt ngọt chua chua, hột quách nhỏ li ti nhưng ăn vào thì giòn giòn, lạ miệng. Chỉ cần một miếng quách nhỏ cũng đủ để đánh thức mọi giác quan. Ngoài việc dầm chung với đường, quả quách còn được ngâm rượu nếp. Rượu quách cũng là một trong những món đặc sản mà người dân Trà Vinh vẫn thường tự hào “giới thiệu” với du khách.
Ngoài tác dụng giải nhiệt, trái quách còn giúp trị táo bón. Theo dân gian, cắt mỏng trái quách non rồi mang phơi khô có thể dùng để chữa trị tiêu chảy, lá quách chữa trị viêm phế quản. Cây quách cao, tán lá rộng nên được nhiều người dân tại Trà Vinh trồng quanh nhà để “lấy” bóng mát. Hình ảnh trẻ con chơi đùa dưới tán cây quách từ lâu đã trở nên quen thuộc trong tâm trí của người dân miệt vườn.
Bài và ảnh: Diễm Thư